De Financiële verordening gemeente Woensdrecht 2019 stelt dat de raad, bij aanvang van de raadsperiode, kan aangeven over welke aanvullende onderwerpen zij in aparte paragrafen bij de P&C-stukken wenst te worden geïnformeerd. Aan die behoefte wordt met deze paragraaf invulling gegeven ten aanzien van de volgende onderwerpen:
1. Aviolanda
2. Branding Brabantse Wal
3. Duurzaamheid
4. Huisvesting
5. Omgevingswet
In Woensdrecht ligt het hart van de topsector 'aerospace maintenance' met de vliegbasis Woensdrecht en Aviolanda. Deze topsector trekt andere bedrijvigheid aan. Samen met lokale bedrijven vormt het sterke clusters die elkaar versterken. De vliegbasis is onlosmakelijk verbonden met de Woensdrechtse samenleving. De economische groei geeft kansen voor het lokale bedrijfsleven. De lokale economie van Woensdrecht profiteert ervan mee. Het gebied op en rondom de basis heeft ook uitstraling op de gehele regio.
Het Maintenance Cluster Woensdrecht omvat de totale Maintenance, Repair, Overhaul & Upgrades (MRO&U) campus rond Business Park Aviolanda (BPA) en Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW). Samen met BPA en LCW zijn meer dan 20 bedrijven en organisaties actief in het cluster. Het cluster is goed voor 2.600 banen, waarvan circa 50% in Aerospace MRO&U. Het cluster ondersteunt en faciliteert deze ambities op MRO&U gebied met Aerospace specifieke infrastructuur, training- en opleidingscentra en de beschikbaarheid van gecertificeerd personeel.
Nederland voert het onderhoud aan de F-35 motoren uit, waarbij Defensie al het onderhoud van de toestellen in Woensdrecht concentreert. Dit betekent dat hoogwaardige kennis over motorenonderhoud behouden blijft en dat op het Logistiek Centrum Woensdrecht een stevige basis voor onderhoudsactiviteiten voor de komende dertig jaar ontstaat.
Bij aanvang van de huidige raads- en collegeperiode voorzagen we een groei van werkgelegenheid door de groei van het maintenance cluster, waarbij binnen vijf jaar een enorme behoefte aan goed opgeleide technici op voornamelijk MBO-niveau zou ontstaan. Het onderwijsaanbod moet daarbij worden afgestemd op de vraag vanuit het bedrijfsleven.
In de komende jaren zal echter nog steeds behoefte aan goed opgeleide technici op voornamelijk MBO-niveau ontstaan. In eerste instantie richt deze behoefte zich voornamelijk op vervangingsvraag, maar de verwachting is dat het herstel van de luchtvaartsector ook een absolute toename van de vraag zal veroorzaken.
De opgave is gericht op realisatie van een kwantitatief hogere output vanuit het onderwijs die aansluit op de (toekomstige vraag) van de arbeidsmarkt. Hiervoor is ook een grotere instroom van studenten noodzakelijk en opleidingen die aansluiten bij de (toekomstige) vraag. Innovatie en samenwerking zijn sleutelbegrippen.
Er is samen met de betrokken ondernemers, defensie, provincie en onderwijs een Human Capital Agenda (HCA) opgesteld. Momenteel wordt sterk ingezet op een versterking van de aansluiting van het onderwijsaanbod op de toekomstige vraag binnen het aerospace maintenance cluster. Tevens is in kaart gebracht welke veranderingen in de arbeidsvraag door COVID-19 verwacht worden op het cluster. We blijven onze rol invullen om te zorgen dat de betrokken partners in de veranderde context uitvoering blijven geven aan de HCA.
Als aandeelhouder van BPA blijft actief ingezet worden op het faciliteren van (nieuwe) aerospace maintenance activiteiten zoals het composiet maintenance centre, Aviolandahal en Wide Body Hangar. Daarnaast zoeken we de mogelijkheden om fondsen en subsidies te verwerven voor nieuwe initiatieven op het cluster.
We geven, in samenwerking met Aviolanda, het ZuidWestHoek college, ROC West-Brabant en de Avans Hogeschool, vorm aan de doorlopende leerlijn (VMBO, MBO, HBO) op het gebied van dronetechnieken. We hebben, gezamenlijk met de regionale VMBO’s, de subsidieaanvraag voor Sterk Techniek Onderwijs vorm gegeven. In juli 2020 is de aanvraag goedgekeurd. In 2022 hebben wij de partners in het Sterk Techniek Onderwijs gefaciliteerd om uitvoer te geven aan het programma.
Met de Human Capital Agenda Aerospace Maintenance Woensdrecht is de basis gelegd voor een actieve agenda om het onderwijs beter te laten aansluiten op de sterk veranderende arbeidsvraag en om de instroom naar het onderwijs op het maintenancecluster te verhogen. Daarbovenop geeft de Human Capital Agenda invulling aan overkoepelende ambities van betrokken partijen om te komen tot integrale campusvorming en verdergaande integratie van civiele en militaire bedrijvigheid én onderwijs. De rol van de gemeente Woensdrecht bestaat uit het faciliteren, verbinden en initiëren van ontwikkelingen. Dat hebben we ook in 2022 gedaan. Doel is om de vraag naar arbeid bij bedrijven en het aanbod van goed geschoold personeel nog beter op elkaar aan te laten sluiten. Kennis en talent moet behouden en aangetrokken worden, alsmede de verbindingen tussen personen, opleidingen en werklocaties.
De opgave Aviolanda kent nauwe samenhang met de doelstellingen en activiteiten zoals gedefinieerd onder product 4.5 Aviolanda van het programma Economie. De middelen om deze opgave te realiseren, zijn begroot onder de exploitatiebudgetten van product 4.5 Aviolanda.
De Brabantse Wal biedt veel mogelijkheden voor recreatie en toerisme. Het is een uniek natuurgebied gekenmerkt door hoogteverschillen, bos, water en heide. Daarnaast kan de bezoeker genieten van historische cultuur onder andere in de stad en op landgoederen en van het Bourgondische Brabantse leven. De diverse evenementen trekken jaarlijks veel bezoekers. Niet te onderschatten is de ligging op noord-zuid en oost-west assen met Rotterdam, Antwerpen, Zeeland, Breda.
Al sinds lange tijd bestaat de ambitie om de Brabantse Wal meer op de kaart te zetten. In samenwerking met Bergen op Zoom en Steenbergen zijn al diverse acties ingezet om deze ambitie verder vorm te geven. In 2022 is er door de gebiedsalliantie de vraag gesteld aan Citymarketing, om een voorstel te doen waarmee de mogelijkheden voor een regionale merkstrategie voor het gebied de Brabantse Wal kan worden onderzocht. Hieruit is een advies gekomen om vervolgstappen te kunnen ondernemen. Zodoende kan er in 2023 en 2024 gewerkt worden aan het merk "de Brabantse Wal".
Woensdrecht wil dat meer recreanten en toeristen de Brabantse Wal bezoeken. Wij streven naar bekendheid in Nederland en Europa als gewaardeerd toeristisch gebied.
De Brabantse Wal wordt een bekend toeristisch/recreatief gebied dat aantrekkelijk is voor een diversiteit aan bezoekers -uit Europa-, die langer in het gebied vertoeven omdat de kansen die ons gebied heeft, bekend zijn en de voorzieningen voldoen aan de verwachtingen van de consument.
Afgelopen jaar zijn er verschillende lokale evenementen en grote wielerevenementen ondersteund vanuit de gemeente. Mede door de communicatiecampagnes die hieraan gekoppeld waren is de naamsbekendheid van Woensdrecht als fiets- en wielergemeente vergroot.
Er zijn met organisatoren verschillende evenementen georganiseerd die een bijdrage hebben geleverd aan de merkontwikkeling van de Brabantse Wal en het recreatieve profiel van Woensdrecht.
Het uitvoeringsprogramma Veerkrachtig Bestuur is na de coronaperiode niet terug opgestart voor het programma Recreatie & Toerisme. De doelstelling is om in 2023 hier nieuwe initiatieven voor te gaan ontwikkelen voor het programma Recreatie & Toerisme.
De opgave Branding Brabantse Wal kent nauwe samenhang met de doelstellingen en activiteiten zoals gedefinieerd onder product 2.3 Recreatie en toerisme van het programma Ruimte. De middelen om deze opgave te realiseren, zijn begroot onder de exploitatiebudgetten van 2.3 recreatie en toerisme.
De opwarming van de aarde heeft grote gevolgen zowel wereldwijd als lokaal in Woensdrecht. Op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau wordt er actie ondernomen om ervoor te zorgen dat we bestand zijn tegen de grote veranderingen die ons te wachten staan.
Begin 2022 is de transitievisie 'Warmte' vastgesteld. Deze geeft het startschot voor de weg die Woensdrecht af te leggen heeft om een aardgasvrije gemeente te worden. De vervolgstappen worden komend jaar geconcretiseerd.
Op 12 juli 2017 heeft de gemeenteraad de Duurzaamheidsvisie 2017-2035 vastgesteld. Deze Duurzaamheidsvisie heeft een horizon tot 2035. Als onderdeel van deze visie is in 2021 tevens de Regionale Energie Strategie West-Brabant vastgesteld, waarin regionaal de opwek uit hernieuwbare bronnen wordt gestimuleerd.
Het uitvoeringsprogramma Duurzaamheid loopt ten einde en zal worden vernieuwd. De afgelopen periode heeft de focus vooral gelegen op:
In 2019 is in Nederland het klimaatakkoord ondertekend en daarmee is er nationaal officieel een startsein gegeven voor het concretiseren van de Europese doelstellingen. In de komende jaren zal er meer invulling worden gegeven aan deze doelstellingen en zullen deze via vastgestelde regionale strategieën (regionale energiestrategie = RES) en lokale invulling (warmtevisie) vanuit het gemeentelijke uitvoeringsprogramma doorwerking vinden binnen de gemeentegrenzen. De eerste stappen zijn voor Woensdrecht reeds gezet met het vaststellen van het uitnodigingskader zonne-energie en de Regionale Energie Strategie 1.0. Deze beleidsstukken hebben reeds geleid tot de vergunning van vier zonneparken en de positieve advisering inzake de ontwikkeling van een windpark nabij de bestaande windturbines op de Kabeljauwbeek (Windpark ZEBRA). Hiermee levert de gemeente Woensdrecht een bijdrage aan de regionale doelstelling (RES) voor duurzame energie maar zet het tevens ook een grote stap richting de eigen ambitie van energie-neutraliteit in 2035 (Duurzaamheidsvisie).
Naar verwachting zullen deze projecten in de loop van 2023 resulteren in de eerste grootschalige opwek van duurzame energie en de daarmee samenhangende afdrachten aan de omgeving (gebiedsfondsen, participatie en lokaal eigendom). Tevens zal in 2023 worden aangevangen met de uitvoering van de Warmtevisie en wordt de oplegger gemaakt voor de RES 2.0 (vaststelling 2024). Hierin wordt de Regionale Energie Strategie geactualiseerd en worden eventueel doelstellingen en ambities herijkt. Daarnaast blijft de gemeente zich samen met partners actief inzetten om naast concrete maatregelen inwoners te stimuleren om energie te besparen en CO2 uitstoot te verminderen.
Vanuit de ambitie om bewoners te laten participeren in de verduurzaming van de gemeente Woensdrecht, zullen er in 2023 stappen worden gezet die uiteindelijk moeten leiden tot de oprichting van een Energie Coöperatie, zoals dat in veel andere gemeenten al gebruikelijk is.
Bovengenoemde beleidsvoornemens zijn in de “Duurzaamheidsvisie 2017-2035” geconcretiseerd in een aantal doelstellingen die het college de komende periode zal vertalen naar concrete acties en haalbare doelen. De acties en de daaruit te behalen resultaten zijn gebundeld in een Uitvoeringsprogramma dat de komende jaren wordt uitgevoerd. Dit programma heeft het karakter van een verbindend programma dat betrekking heeft op verschillende beleidsvelden en ziet toe op zowel reguliere als projectmatige activiteiten van zowel de gemeente als ondernemers, organisaties en de omgeving. Het uitvoeringsprogramma voor de komende jaren (2023-2027) wordt begin 2023 opgesteld.
In 2021 heeft de gemeente Woensdrecht de Regionale Energie Strategie (RES 1.0) vastgesteld. De komende jaren zal Woensdrecht zich samen met de regio-West Brabant in ieder geval committeren aan de doelstellingen en uitgangspunten van deze RES 1.0, waar nodig worden ook gemeentelijke visies en/of lokaal beleid hierop afgestemd. De RES is een organisch document en wordt om de twee jaar geactualiseerd, nieuwe ambities en doelstellingen worden hier vanzelfsprekend in verwerkt. In de loop van 2023 zal begonnen worden met het werken naar een RES 2.0, waarin de doelstellingen worden geactualiseerd.
In lijn met het (opnieuw te herijken) uitvoeringsprogramma wordt invulling gegeven aan het thema duurzaamheid. We betrekken ondernemers, organisaties en inwoners bij de opgaven. Ook de Vliegbasis en Business Park Aviolanda (BPA) zijn belangrijke partners. Duurzaamheid ontwikkelt binnen de gemeente tot een integraal aspect van verschillende beleidsvelden. Er is begonnen met de vorming van een klimaatcluster, waarin nieuwe plannen worden getoetst aan hun bijdrage aan de klimaatopgave binnen Woensdrecht.
Door de vergunning van 4 zonneparken en 1 windpark zijn belangrijke onderdelen van de uitvoeringsagenda Duurzaamheid en de opgave van Woensdrecht binnen de Regionale Energie Strategie ingevuld
Het beschikbare duurzaamheidsbudget wordt zorgvuldig ingezet en waar mogelijk worden besparingen gerealiseerd door middel van een beroep op subsidiaire voorzieningen (Regeling Reductie Energie, SDE zon op dak). Daarnaast is er in de loop van 2022 budget vrijgemaakt vanuit het Rijk voor de aanpak Energiearmoede. De uitvoering daarvan vindt in 2024 plaats.
Middels de uitwisseling van kennis en de inzet van gemeentelijke communicatie en die van aangesloten partners (zoals Saver, Regionaal Energieloket, Enexis, Ecotap en het Natuurpodium) wordt het thema duurzaamheid onder de aandacht gebracht bij al onze inwoners. Zo is er in December (2022) een duurzaamheidsavond georganiseerd met daarin advies van energiecoaches. De gemeente blijft tevens nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Regionale Energie Strategie (2.0) welke de aankomende jaren als leidraad zal fungeren in de algehele energietransitie binnen West-Brabant.
Uiterlijk eind 2021 dient iedere gemeente een warmtevisie op te stellen waarin een tijdsplan is geschetst met betrekking tot de transitie naar aardgasvrij. Eind 2020 was de planning om een eerste (voorlopige) versie van deze warmtevisie aan de gemeenteraad te overleggen.
Deze is uiteindelijk in de loop van 2022 vastgesteld. De voorbereidingen van de eerste wijkuitvoeringsplannen (voortvloeiend uit de Warmtevisie) is in volle gang.
Om de lokale doelstellingen uit de RES te behalen, faciliteert de gemeente Woensdrecht de aanleg van zonneparken op basis van het uitnodigingskader zon. Op dit moment zijn er 4 vergunde zonneparken, die in de loop van 2023 gebouwd gaan worden.
Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden voor windenergie nabij het windpark bij de Kabeljauwbeek. Doelstelling is het toevoegen van 2 extra windmolens in het gebied.
De opgave Duurzaamheid kent nauwe samenhang met de doelstellingen en activiteiten van programma Leefomgeving zoals gedefinieerd onder product 3.1, 3.2 en 3.7 en van programma Economie zoals gedefinieerd onder product 4.4. De middelen om deze opgave te realiseren betreffen de exploitatiebudgetten van de producten 3.1, 3.2, 3.7 en 4.4. Er zijn geen beschikbare investeringskredieten om deze opgave te realiseren. Regulier worden subsidies aangetrokken onder de verschillende producten om aanvullende projecten uit te voeren (Zwerfafvalvergoeding, Warmtevisie, Regeling Reductie Energie, Subsidie Externe advisering warmtevisie & Aanpak Energiearmoede).
Om onze maatschappelijke en bestuurlijke opgaven te realiseren werken wij samen met organisaties en ondernemers. De gemeente staat open voor initiatieven uit de samenleving en ondersteunt deze. Optimale inzet van burgerparticipatie en burgerkracht bindt inwoners aan de gemeente en draagt bij aan sociale cohesie en aan betrokkenheid bij de eigen woonomgeving. We stimuleren innovatieve en slimme verbindingen tussen maatschappelijke organisaties, onderwijs, ondernemers en overheid. De gemeente Woensdrecht is één van die partijen. Wij beogen zodoende de kwetsbaarheid van de eigen organisatie te verkleinen, kwaliteit te verhogen en kosten te besparen. We streven naar gemak voor de klant, naar goede producten en diensten en naar een prettige klantbeleving. De ambitie van een integrale toegang voor het Sociale Domein sluit daarbij aan.
Samenwerking en participatie worden versterkt en gestimuleerd door het ontmoeten van elkaar. De opgave Huisvesting is gericht op het beter faciliteren van ontmoeting en dienstverlening, door de inrichting van het gemeentehuis aan te passen aan deze ambities.
Onze inwoners vinden hun dienstverlening vanuit gemeenten en andere partners zoals BWI, WijZijn en MEE West-Brabant verdeeld over het gemeentehuis en het gebouw aan de Kromstraat. De gemeenteraad heeft ingestemd met een investeringskrediet om de centrale hal en de bibliotheek aan te passen. Zodoende zijn alle partijen die nu nog gehuisvest zijn in de Kromstraat ondergebracht in het gemeentehuis. Met de fysieke vestiging van deze partijen is het gemeentehuis het ontmoetingscentrum geworden, waar verbinding centraal staat. De diverse partijen weten elkaar nog beter te vinden om de meest adequate dienstverlening en ondersteuning aan onze inwoners te bieden. Om de zichtbaarheid van het sociaal domein te vergroten wordt van de entree van de ontmoetingsruimte een receptie gemaakt, zodat inwoners goed ontvangen worden. Ook zal de ruimte aangekleed worden om zodoende een huiselijke sfeer te creëren. De grote werkzaamheden voor dit traject zijn afgerond. In 2023 zal ingezet worden op de aankleding van de ruimtes. Deze behoefte is aangegeven in het meest recente gebruikersoverleg.
Het gemeentehuis (inclusief Multifunctioneel Centrum, bibliotheek, BWI, cultureel centrum en sporthal) wordt een interactief bruisend ´huis van de gemeenschap´. Met de herinrichting van het gemeentehuis bereiken we dat het gebouw een prettige omgeving biedt, die ondersteunend is aan ontmoeten, samenwerken en bedenken. Qua dienstverlening biedt de inrichting een laagdrempelige, gastvrije en informele sfeer. Het gebouw is een goed toegankelijk ontmoetingscentrum waar verbinding centraal staat. Het is een plek waar inwoners elkaar ontmoeten, hun bestuurders zien en waar op hun vragen antwoorden gegeven worden. Samenwerkingspartners hebben een plek in het gemeentehuis. Klaar voor de toekomst: het gebouw is eenvoudig aan te passen voor andere functionaliteiten waarbij belevingswaarde in stand blijft. In de publieke ruimtes van het gebouw worden (openbare) bijeenkomsten, huwelijksvoltrekkingen, concerten, exposities en dergelijke gehouden. Het gebouw kan daardoor, net als de organisatie(s), blijven aansluiten bij de steeds veranderende omgeving.
Op basis van de visie, het ruimteplan en begroting is het besluit genomen over de principes van de inrichting en de toekenning van middelen. Dit is vervolgens uitgewerkt in een definitief ontwerp. Na goedkeuring daarvan is gestart met de realisatiefase. De fysieke aanpassingen aan de centrale hal en de bibliotheek zijn in 2022 afgerond. In 2023 zullen de ruimtes nog verder aangekleed worden. Hierna zal het project worden afgerond.
Er is een verhuisplan gemaakt voor de herinrichting van de werkplekken van de gemeente en inpassing van de werkplekken voor de gebruikers uit de Kromstraat. Hierdoor ontstaat een optimale bezettingsgraad binnen het gebouw. In het gebouw zal een duidelijke verwijzing komen voor bezoekers aan het publieksplein en sociaal domein. De uitstraling van het gebouw is na de herinrichting open, flexibel en informeel. Hierdoor is het gebouw ondersteunend aan: ontmoeten, samenwerken en bedenken. De toegang is laagdrempelig voor alle bezoekers. De ruimte waar nu de bibliotheek gevestigd is, zal een “huiskamer” worden voor inwoners, ambtenaren en partners met wie we samen werken. De bibliotheek zal ook gebruik blijven maken van deze ruimte. De specifieke kenmerken (o.a. Brabantse Wal, Aviolanda, wielergemeente) zijn onder andere terug te vinden in subtiel kleurgebruik en de al aanwezige afbeeldingen in de kapel. De verhuizing en realisatie van dit project zijn afgerond. Dit heeft geleid tot een versterking van de samenwerking tussen de betrokken partijen en de verbetering van de dienstverlening van onze inwoners.
De opgave Huisvesting kent nauwe samenhang met de doelstellingen en activiteiten zoals gedefinieerd onder product 1.2 integrale toegang sociaal domein van programma 1. De middelen om deze opgave te realiseren, zijn begroot onder de exploitatiebudgetten van 3.7 Gemeentelijke gebouwen en accommodaties en de kostenplaatsen binnen programma 5 Bestuurskracht, alsmede de volgende investeringskredieten:
De Omgevingswet integreert zo’n 26 wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving. Hieronder vallen onderwerpen als: bouwen, milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, monumentenzorg en natuur. De komst van de Omgevingswet betekent niet automatisch verandering: dat heeft Woensdrecht zelf in de hand. We kijken op een nieuwe manier naar onze leefomgeving en introduceren een andere wijze van denken en werken. Dat laatste is pas mogelijk als alle betrokkenen (raad, college, inwoners, bedrijven en de ambtelijke organisatie) samen willen veranderen.
Met de invoering van de Omgevingswet kunnen potentieel de volgende doelen bereikt worden:
Het jaar 2018 stond in het teken van de bewustwording: wat gaat er veranderen en voor wie? Het jaar 2019 is ingezet op de verdieping en de verbreding. 2020 en 2021 hebben we gebruikt om het overzicht te krijgen van de benodigde verandering op gebied van de instrumenten, rol & gedrag en ICT & informatievoorziening.
In 2022 en deels 2023 zorgden we dat de veranderingen werden doorgevoerd en nieuwe processen werden ingeregeld zodat per 1 juli 2023 de vloeiende overgang naar de Omgevingswet een feit is.
Niet alleen, maar samen met inwoners, bedrijven en andere belangrijke partners wordt gewerkt aan de implementatie. Het gezamenlijke ambitieniveau wordt bepaald bij de totstandkoming van de Omgevingsvisie. Vervolgens moet de gemeentelijke organisatie klaar zijn om deze ambities waar te maken. Het is belangrijk dat alle belanghebbenden aangehaakt zijn en blijven. Daadwerkelijke verandering kan enkel gerealiseerd worden als alle partijen hieraan mee werken en de veranderingen onderschrijven.
In 2019 is de implementatie van de Omgevingswet vormgegeven door het starten van de opstelling van de Omgevingsvisie. In 2022 is de implementatie van de Omgevingswet zodanig vormgegeven dat per 1 januari 2024 gestart kan worden. Ook in 2023 wordt voortdurend gewerkt aan verdere implementatie. Dat is een continu proces.
In 2019 is met een raadswerkgroep, ambtenaren en belanghebbenden gewerkt aan de Omgevingsvisie. In eerste instantie werd uitgegaan van vaststelling van de visie eind 2019. Er bleek echter meer tijd nodig te zijn om de opgehaalde informatie te verwerken. Het vaststellen van de visie was geagendeerd voor eind 2022, de raad heeft besloten om de visie vast te stellen in 2023. De uitgaven op het krediet zijn conform de ramingen. De verwachting is momenteel dat het krediet toereikend is voor de implementatie.
De opgave Omgevingswet kent nauwe samenhang met de doelstellingen en activiteiten zoals gedefinieerd onder product 2.1 Ruimtelijke ordening en bouwzaken van programma Ruimte. De middelen om deze opgave te realiseren betreffen de exploitatiebudgetten van de diverse bestemmingsplannen alsmede het investeringskrediet Invoering Omgevingswet.