Programma 1. Sociaal Domein

Het budget inburgering nieuwkomers (educatie) laat een overschot zien. Op dit budget zijn de uitvoeringskosten met betrekking tot inburgering voor de ISD Brabantse Wal geboekt. Er is sprake van een overschot omdat de instroom van statushouders onder de nieuwe Wet inburgering 2021 pas later in 2022 op gang kwam.

Het budget inburgeringsvoorzieningen (een Specifieke Uitkering - (SPUK)) laat eveneens een overschot zien, er is meer geld ontvangen van het rijk dan uitgegeven aan inburgering. De reden van dit overschot is onder meer dat we in het jaar 2022 geen definitieve afrekening hebben ontvangen van de ISD Brabantse Wal voor de inzet van leerroutes. De middelen die in 2022 niet zijn besteed zijn overgeheveld naar het jaar 2023.

In 2022 zijn er geen uitgaven geweest die uit de begrote post van Huis van Morgen gefinancierd moesten worden. Dit budget is in stand gebleven. De betalingsverplichtingen in 2022 konden vanuit de financiële reserve worden betaald (beheerd door gemeente Roosendaal, ontstaan door jaarlijkse  inleg van henzelf en gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht).
Daarnaast is er eind 2021 budget overgeheveld uit ‘Sociale activiteiten en innovatie’ naar 2022. De gemaakte kosten in 2022 waren lager dan begroot.

Vanwege het geringe verschil tussen realisatie en begroot wordt dit niet nader toegelicht.

Het product 1.3 Werk en Inkomen sluit af met een positief resultaat.

Dit is onder meer te verklaren door een overschot op het BUIG-budget. Het aantal mensen in de bijstand is afgenomen waardoor het aantal verstrekkingen is verminderd. Daartegen ontvingen we minder Rijksmiddelen dan begroot. Vooral het macro-economisch deel van het BUIG-budget is verlaagd omdat de economie sneller is hersteld dan verwacht. Het loonkostendeel van het BUIG-budget is licht verlaagd. Het budget bijzondere bijstand laat eveneens een overschot zien door een hoger bedrag dat is ontvangen aan terugvorderingen. Op het budget bijzondere bijstand worden ook de ontvangsten van het rijk en uitgaven voor de Eenmalige Energietoeslag (EET) verantwoord. Het overschot aan deze middelen is overgebracht naar 2023. Ook het minimabudget laat een overschot zien. De reden hiervoor is dat uit het noodfonds een bijdrage wordt verstrekt in de vorm van een renteloze lening. Het budget voor sociale werkplaatsen laat ook een overschot zien door een incidentele ontvangen uitkering die niet was begroot. Het overschot op het participatiebudget is te verklaren omdat de afhandeling van de EET 2022 resulteerde in tijdelijk minder inzet op de re-integratietrajecten. Ook voor de POK-middelen is er een overschot dat is meegenomen naar 2023. Dit komt omdat er vanuit het Rijk middelen beschikbaar zijn gesteld voor de dienstverlening voor kwetsbaren.

Op het product Maatschappelijke Ondersteuning is sprake van een overschot, dat grotendeels ontstaat op de uitvoeringsbudgetten (subproducten Wmo-Huishoudelijke ondersteuning en Wmo-Begeleiding) en het budget ‘Opvang en beschermd wonen’.

WMO-Huishoudelijke ondersteuning:

Aan het positieve resultaat op subproduct Huishoudelijke Ondersteuning (HO) liggen verschillende verklaringen ten grondslag. Middels een begrotingswijziging zijn in de loop van 2022 extra middelen toegekend aan product 1.4. Een deel van deze middelen is bestemd voor subproduct Wmo-Huishoudelijke Ondersteuning en zijn ten behoeve van de begrotingswijziging op dat moment berekend op basis van de verwachte, evenredige stijging van cliëntaantallen van de afgelopen maanden.  Onze inschatting van de blijvende stijging van het aantal HO-indicaties klopt nauwkeurig (een verschil t.o.v. de begroting van slechts 19 indicaties HO op een totaal van gemiddeld 700 indicaties HO per maand), echter is een verschuiving zichtbaar naar een ‘lichtere’ categorie dankzij de komst van het nieuwe product ‘HO Start’ sinds 1 januari 2022. Dit nieuwe product is aanzienlijk vaker toegekend dan werd verwacht bij het opstellen van de begroting 2022. Daarnaast is een deel van het overschot te verklaren door het ontstaan van wachtlijsten bij zorgaanbieders, als gevolg van personeelstekort in de thuiszorg. We zien dat de ondersteuning bij gemiddeld 10 tot 15 indicaties per maand niet direct opgestart wordt. Dit verklaart een deel van het overschot ten aanzien van de begroting. Tot slot zetten we meer in op cliëntopvolging, waardoor indicaties eerder kunnen worden bijgesteld en de ondersteuning zo goed mogelijk blijft aansluiten op de hulpvraag, en dit indirect ook een kostenbesparend effect lijkt te hebben.

WMO-Begeleiding:

Ook dit subproduct is, naar aanleiding van het verwachte tekort op basis van de vorige kwartaalrapportage,middels een begrotingswijziging van extra middelen voorzien. Verwacht werd dat een groter beroep op begeleiding zou worden gedaan, onder andere als nasleep van de corona-periode. Dit bleek niet het geval. Tegelijkertijd zien we een toename bij de overgang van Wmo naar Wlz (Wet langdurige zorg), dat ook een deel van het overschot op Wmo Begeleiding verklaart. Ook zien we een positief effect van het de nieuwe categorie ‘Waakvlam’ voor Begeleiding Individueel. Dit is minst zware indicatie, en daarmee ook financieel het voordeligst. We zien een geleidelijke toename van indicatie ‘Waakvlam’ en tegelijkertijd een geleidelijke afname van de daaropvolgende categorie ‘Begeleiding individueel Licht’. Tot slot is een deel van het resultaat te verklaren door ontwikkelingen vergelijkbaar met Huishoudelijke Ondersteuning, namelijk dat nog steeds sprake is van krapte op de arbeidsmarkt waardoor ondersteuning door zorgaanbieders niet in alle gevallen direct wordt opgestart en ook cliëntopvolging indirect een kostenbesparend effect lijkt te hebben.

Wmo Opvang en Beschermd Wonen:

Verschil op dit subproduct is te verklaren doordat onze gemeente in 2022 extra middelen heeft ontvangen voor de pilot wijk GGD. Deze zijn voldoende gebleken voor de uitvoering van het project. 

Kredieten 'Verbeterplan Integrale Toegang Sociaal Domein' en 'Voorbereidingsbudget beschermd wonen / maatschappelijke opvang':

In 2022 zijn weinig investeringen of uitgaven gedaan. Dit geeft een overschot op de begrote afschrijvingslasten.

Vanuit het Rijk heeft de gemeente extra middelen ontvangen voor Jeugdzorg. Deze middelen zijn bedoeld om knelpunten in het jeugdzorglandschap op te lossen (denk hierbij aan het anders organiseren van zorg rondom crisis, het aanpakken van wachttijden, etc.), het instellen van reële tarieven en het opvangen van financiële tekorten binnen de Jeugdzorg. Deze taakstellingen zijn opgepakt in de Regiovisie Jeugdhulp West-Brabant West 2022-2025. Deze middelen zetten we in om te korten in de exploitatie op te vangen.  De tekorten waren lager dan de extra middelen jeugdzorg. 

In november 2021 zijn de tarieven voor de arrangementensystematiek opgehoogd. Hierbij is deels rekening gehouden met het komen tot reële tarieven (onderdeel van de Norm van Opdrachtgeverschap). In 2022 zien we een gelijk trend aan verbruik in vergelijking met vorig jaar. Echter bij het opstellen van de begroting was geen rekening gehouden met het ophogen van de tarieven.

Er is meer ingezet op maatwerk. In tegenstelling tot vorig jaar wordt maatwerk ingezet voor het project 'Voorzorg' (intensieve begeleiding kwetsbare, zwangere vrouwen). Daarnaast worden vervoerskosten via maatwerk ingezet, wanneer ouders niet zelf het vervoer kunnen regelen en de zorgaanbieder niet de optie heeft om naar het kind toe te gaan. 

De landelijke transitiearrangementen waren dit jaar hoger dan verwacht. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de zorg voor drie jeugdigen. Deze jeugdigen hebben zware zorg nodig, die ingekocht is via het landelijke transitiearrangement. Omdat het hier gaat om landelijke afspraken, heeft de gemeente Woensdrecht hier weinig invloed op.

Per 1 januari 2022 is er een wijziging binnen het woonplaatsbeginsel waardoor de gemeente Woensdrecht niet meer financieel verantwoordelijk is voor alle voogdij jeugdigen JeugdzorgPlus. Dit heeft tot een financieel voordeel geleid op het gebied van uitgaven Jeugdzorg Plus en jeugdbeschermingsmaatregelen.

De uiteindelijke tekorten waren minder dan de positieve resultaten en de extra middelen jeugd.

Met het sluiten van het lokaal Sportakkoord heeft de gemeente Woensdrecht een uitvoeringsbudget van het Ministerie van VWS ontvangen (SPUK regeling). Het deel dat in 2022 niet kon worden ingezet voor de uitbreiding van de formatie buurtsportcoaches is overgebracht naar het jaar 2023. 

Op de JGZ 0-4 jaar zijn minder kosten gemaakt door een herziene begroting Rijksvaccinatieprogramma en daarnaast zijn niet alle begrote activiteiten in het kader van de JGZ 0-4 jaar uitgevoerd.

Het op deze post ontstane overschot heeft te maken met het onderdeel onderwijshuisvesting basisonderwijs. Op deze post was het ruimen van niet gesprongen-explosieven begroot, maar vanwege BBV-regelgeving moeten de facturen hiervoor verantwoord worden in product 5.1. De begrote kosten zijn dus wel gemaakt, maar niet in dit product, maar in product 5.1.

Daarnaast hebben we middelen ontvangen van het rijk voor onderwijsachterstand (SPUK regeling 2019-2022).  Dit bedrag is volledig uitgegeven en daarnaast hebben we nog  de middelen aangesproken die nog resteerden uit voorgaande jaren (2019-2021).  Na een periode van 4 jaar vindt een afrekening met het Ministerie plaats.

Met ingang van de programmabegroting 2020 zijn de verplichte BBV-indicatoren aangevuld met een aantal lokale indicatoren:

N.B.: In juni 2023 is er overleg over de eindrapportage cliëntervaring onderzoek (CEO) WMO met het onderzoeksbureau. Deze rapportage is dan nog concept en niet vastgesteld. Cijfers 2022 ten aanzien van tevredenheid Wmo-maatwerkvoorzieningen zijn op dit moment daarom nog niet beschikbaar.

Toelichting lokale indicatoren:

1. De mate waarin cliënten tevreden zijn over de ondersteuning die zij van de gemeente Woensdrecht ontvangen op het gebied van WMO. Het percentage geeft weer in welke mate men het eens is met de volgende stelling: 'De ondersteuning die ik krijg past bij mijn hulpvraag'.  Bron: wettelijk cliëntonderzoek.
2. Totaal aantal afgegeven indicaties maatwerkvoorzieningen Jeugdhulp en WMO. Bron: Suite4SociaalDomein.

In deze paragraaf worden de indicatoren behorende bij Programma 1. Sociaal Domein weergegeven. Deze cijfers worden automatisch opgehaald van www.waarstaatjegemeente.nl en www.woensdrecht.incijfers.nl. Voor verdere verdieping en vergelijking met Nederland, Provincie Noord-Brabant en andere gemeenten verwijzen wij u graag naar deze twee websites. Wanneer cijfers, jaarschijven of toelichtingen ontbreken, ontbraken ze ten tijde van het opstellen van dit document in de bron. Gemeente Woensdrecht heeft daar geen invloed op. In een volgend document worden deze indicatoren dan waarschijnlijk geactualiseerd.

De cijfers van de landelijke dashboards zijn voor 2022 voor bovengenoemde onderwerpen nog niet bekend. Wel hebben wij ter indicatie lokale cijfers:

1.    Personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inwoners (2022)
Deze cijfers zijn niet bekend op eerdergenoemde dashboards. Uit de managementrapportage van december 2022, opgesteld door de Intergemeentelijke Sociale Dienst Brabantse Wal, blijkt dat 239 inwoners in gemeente Woensdrecht in de bijstand zitten. Een nuance die hierbij moet worden gemaakt, is dat dit aantal niet per 10.000 inwoners is, maar en absoluut getal.

2.    Lopende re-integratieverordening per 10.000 inwoners van 15-64 (2021-2022)
Op bovenstaande dashboards wordt gerekend per 1.000 inwoners in een leeftijdscategorie van 15-74 (grotere reikwijdte dus dan in de indicator). Voor 2021 is dit aantal 2,4 en voor 2022 is dit aantal 4,8.

Voor de indicatoren ‘Voortijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie’, ‘Absoluut verzuim per 1000 leerlingen’ en ‘Relatief verzuim per 1000 leerlingen” merken wij het volgende op:

De laatst bekende cijfers zijn van 2021. Het jaarverslag RBL 2021-2022 bevat de meest actuele statistische gegevens, maar dit bevat de cijfers van de eerste helft van 2022 (schooljaar 2021-2022). De cijfers van de bovenstaande indicatoren voor het hele boekjaar 2022 zijn daarom nog niet bekend.