Iedere gemeente heeft de wettelijke plicht tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen binnen haar grondgebied (art. 10.21 en 10.22 Wet milieubeheer). De gemeente kan, ter compensatie van de kosten die verbonden zijn aan de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen, een heffing instellen, alleen voor inwoners, voor ieder perceel (woning) waar de mogelijkheid bestaat tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen, ook al wordt er geen afval aangeboden.
Landelijk zoeken gemeenten naar manieren om meer ‘afval’ te recyclen en minder aan te bieden als restafval. Zo ook in Woensdrecht. Het verwerken van afval wordt steeds duurder en de noodzaak om grondstoffen duurzaam te recyclen neemt toe. Het beleid in Woensdrecht is er op gericht de hoeveelheid restafval te verminderen tot maximaal 100 kg per persoon per jaar, de zogenaamde VANG-doelstelling. Tevens moet de activiteit ‘afvalinzameling & -verwerking’ kostendekkend uitgevoerd worden. Dat betekent dat de lasten financieel gedekt moeten worden door de baten. Maar ook dat het principe geldt: 'de vervuiler betaalt'. Om de doelstelling te behalen heeft de raad in 2019 besloten met ingang van 2020 de volgende maatregelen te nemen:
- Verhoging van de variabele en invoering van progressieve tarieven van het aanbieden van het restafval;
- Verhoging van het tarief voor de extra tikken op de milieustraat.
De ophaalfrequentie van het afval blijft gehandhaafd op eenmaal in de twee weken. Het verlagen van de ophaalfrequentie van het restafval naar eenmaal in de vier weken is om redenen van hygiëne en serviceniveau niet doorgevoerd.
De afgelopen jaren zijn alle bovengrondse inzamelcontainers binnen onze gemeente vervangen voor ondergrondse inzamelfaciliteiten. Dit heeft gezorgd voor een significante verbetering van de openbare ruimte. Na een korte pilot met betrekking tot de aparte inzameling van blik is de gemeente overgestapt op de gezamenlijke inzameling van Plastic, blik en drinkverpakkingen (PMD). Deze beleidswijziging heeft het gemak van scheiden voor onze inwoners aanzienlijk verbeterd. Naast de beleidswijzigingen op de inzameling heeft de gemeente verschillende pilots uitgevoerd met het oog op het beter scheiden van afvalstoffen. Zo is er een uitgebreide GFT-E (Groente, Fruit, Tuinafval en Etensresten) campagne gevoerd binnen onze gemeente en wordt er een pilot gehouden in samenwerking met de Saver-gemeenten om de gescheiden inzameling van GFT-E ook mogelijk te maken voor hoogbouwlocaties (appartementen + flatgebouwen).
Behalve deze acties is er ook een pilot ondergrondse restafvalcontainers uitgevoerd. Op basis van de positieve resultaten is besloten om inwoners blijvend de mogelijkheid te bieden om binnen de beschikbare capaciteit over te stappen op een ondergrondse container voor restafval.
De gemeente heeft zich vanuit de duurzaamheidsambities gecommitteerd aan de doelstelling uit het nationale VANG-programma (Van Afval Naar Grondstof). Dit programma beschrijft de doelstellingen voor gemeenten op het gebied van circulariteit van grondstoffen. Voor 2020 was de VANG doelstelling 100 kg restafval per persoon en een scheidingspercentage van 75%. De afgelopen jaren is er een waarneembare dalende trend zichtbaar in het aandeel fijn huishoudelijk restafval, tussen 2018 en 2021 is dit met zo’n 21 kg afgenomen. In 2021 was dit aandeel nog zo’n 124 kg per inwoner. In 2025 is de ambitie om nog maar zo’n 30 kg per persoon in te zamelen met een scheidingspercentage richting de 100%. De gemeente heeft een goede dalende koers ingeslagen in relatie tot de ambities vanuit de VANG doelstelling. Alhoewel de impact van de financiële beleidskeuzes nog niet volledig is uitgewerkt, zal het nastreven van de doelstelling aanvullende acties verlangen die de komende jaren verder moeten worden onderzocht.
Tarieven
Vanuit het principe “de vervuiler betaalt” is er met ingang van het jaar 2020 een progressief tariefstelsel ingevoerd. Omwille van de stijgende kosten van de verwerking van het afval is in 2020 besloten om het vaste tarief met ingang van 2021 te verhogen. De overige tarieven zijn ten opzichte van 2020 niet gewijzigd. De tarieven van de afvalstoffenheffing zijn opgenomen in het overzicht van de tariefontwikkeling 2017-2021 (B) in deze paragraaf. Het percentage kostendekkendheid is als gevolg van deze ingrepen de afgelopen jaren gestegen van 88% en 86% in 2018 respectievelijk 2019 naar 103% in 2020 en naar 101% in 2021 .
Voorziening 'egalisatie afvalinzameling en -verwerking'
Woensdrecht heeft een voorziening 'egalisatie afvalinzameling & -verwerking' tot haar beschikking voor het afdekken van risico's en financiële resultaten van afval. Het saldo van de voorziening was de laatste jaren gedaald naar nul. Het positief financieel resultaat (€ 59.365) op 'afval' van het jaar 2020 is in 2021 aan de voorziening toegevoegd.
Met ingang van de programmabegroting 2017 is een overzicht van de kostendekkendheid, ingericht naar taakvelden, opgenomen. Onderstaand het overzicht voor het jaar 2021.
| Kostendekkendheid afvalinzameling en -verwerking |
|
|
|
| Taakveld/omschrijving |
Specificatie |
Begroting
2021 |
% |
Realisatie 2021 |
% |
| Lasten |
|
|
|
|
|
| 7.3 Afval |
1. Afvalinzameling |
€ -964.500 |
|
€ -971.233 |
|
|
2. Afvalverwerking |
€ -558.675 |
|
€ -558.433 |
|
|
3. Milieustraat |
€ -825.000 |
|
€ -769.992 |
|
|
4. Overig |
€ -136.140 |
|
€ -101.666 |
|
| 2.1 Verkeer en vervoer |
5. Straatreiniging |
€ -17.334 |
|
€ -24.669 |
|
| 6.3 Inkomensregelingen |
6. Kwijtschelding afvalstoffenheffing |
€ -68.800 |
|
€ -85.503 |
|
| Baten (exclusief opbrengsten afvalstoffenheffing) |
|
|
|
|
| 7.3 Afval |
2. Afvalverwerking |
€ 414.000 |
|
€ 385.552 |
|
|
3. Milieustraat |
€ 5.705 |
|
€ 6.529 |
|
|
7. Dividenduitkering Saver NV |
€ 71.940 |
|
€ 72.468 |
|
| BTW |
|
€ -512.688 |
|
€ -496.832 |
|
| Totaal (lasten minus baten) |
|
€ -2.591.492 |
100% |
€ -2.543.779 |
100% |
| Opbrengsten afvalstoffenheffing (opgenomen in taakveld 7.3 Afval) |
€ 2.527.800 |
|
€ 2.565.665 |
|
| Saldo en kostendekkendheid |
|
€ -63.692 |
98% |
€ 21.886 |
101% |
| Onttrekking aan de voorziening 'afvalinzameling & - verwerking' |
€ - |
|
€ - |
|
| Saldo afvalinzameling & -verwerking na onttrekking aan de voorziening |
|
€ -63.692 |
|
€ 21.886 |
|
|
|
|
Toelichting op de tabel ‘kostendekkendheid ‘afvalinzameling & - verwerking’
Het taakveld ´7.3 Afval´ is het centrale taakveld. Naast de baten en lasten uit het taakveld ‘7.3 Afval’ wordt van het taakveld ‘2.1 Verkeer en vervoer’ een bedrag van (afgerond) € 25.000 in de heffing betrokken. Dit betreft 25% van de gerealiseerde lasten van straatreiniging inclusief het veegvuil. Van het taakveld ´6.3 Inkomensregelingen´ wordt een bedrag van (afgerond) € 86.000 voor het deel van de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing in de heffing betrokken.
Financieel resultaat afvalinzameling & -verwerking
Het voordelig resultaat op 'afval' bedraagt in 2021 (afgerond) € 22.000. De kostendekkendheid bedraagt 101%. In de begroting werd rekening gehouden met een nadelig resultaat van (afgerond) € 64.000. Het voordelig resultaat op 'afval' is opgenomen in het jaarrekeningresultaat 2021.
In de Financiële tussenrapportages 2021 is de raad geïnformeerd over een verwacht voordeel op ‘afval’. Enerzijds zijn we geconfronteerd met een hoger aanbod van afval op de milieustraat en een eenmalige tegenvaller als gevolg van een afrekening met de Belastingdienst van omzetbelasting over de jaren 2016 tot en met 2019 over de gescheiden inzameling van huishoudelijk afval. Daartegenover staan een toename in de opbrengsten van monostromen (voornamelijk oud papier en metaal), PMD (plastic, metaal en drankverpakking) en een aantal eenmalige meevallers, zoals een hogere dividenduitkering van Saver en een vergoeding voor de inzameling van PMD, glas en oud papier van voorgaande jaren. Daarnaast is een bedrag van € 96.000, zijnde een deel van de toename van de kosten van het hoger aanbod van afval op de milieustraat, ten laste gebracht van het coronabudget 2021.
